تاسیسات مکانیکی ساختمان

تامین آسایش و رفاه برای بشر بسیار حائز اهمیت بوده، از این رو تاسیسات مکانیکی ساختمان از مهمترین و کلیدی ترین بخشهای هر ساختمان به حساب میآید. تاسیسات مکانیکی ساختمان شرایط مطلوب و مناسبی برای زندگی و کار افراد در ساختمانها فراهم میکند. این تاسیسات به عنوان جزء تفکیک ناپذیر و مکمل ساختمان نقش بسیار مهم و مؤثری در افزایش بقا و طول عمر آن دارد. همچنین نقش مهمی در زندگی روزمره اشخاص و ساکنین ساختمانها ایفا میکند. تاسیسات مکانیکی شامل مؤلفه های متعدد و متنوعیست که بسته به کاربری و کیفیت ساخت ساختمان و پروژه، حوزه های مختلفی را پوشش میدهد. تاسیسات مکانیکی ساختمان شامل تاسیسات گازرسانی، تاسیسات بهداشتی (آب و فاضلاب)، تاسیسات حرارتی (گرمایشی و سرمایشی)، تاسیسات آتش نشانی (اعلام و اطفاء حریق)، تاسیسات استخر (استخر، سونا، جکوزی)، تاسیسات آسانسور و پله برقی، تاسیسات آبنما و فواره، تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات سیستمهای بخار میباشد.

لزوم اجراء صحیح تاسیسات مکانیکی ساختمان

تاسیسات مکانیکی ساختمان باید به صورت اصولی و بر اساس نقشه‌ معماری و مهندسی طراحی و اجرا شوند. نقشه‌کشی و اجراء تاسیسات مکانیکی ساختمان باید توسط مهندسین مجرب با تکیه به علم و دانش و تیمهای فنی ماهر صورت پذیرد. اگر تاسیسات ساختمانی به درستی و اصولی طراحی و اجرا نشوند، نمیتوانند ضامنی برای بالا بردن طول عمر مفید ساختمان باشند. همچنین عدم طراحی و اجراء صحیح تاسیسات ساختمانی، ایمنی ساختمان و در نتیجه جان و مال اشخاص و ساکنین را تهدید میکند. از این رو میتواند خسارتهای جبران ناپذیری را در ساختمان به بار بیآورد.
اگر تاسیسات مکانیکی ساختمان کیفیت و کارایی مطلوب را دارا باشند، نیاز به بازسازی زود هنگام ساختمان نیست. بنابراین بهتر و عقلانی ترست که هنگام ساخت و یا بازسازی ساختمان در بخش تاسیسات آن، زمان و هزینه مطلوبی صرف شود تا از هزینه‌ های بعدی که ممکنست در آینده ایجاد شود، کاسته شود. حال به ترتیب هر کدام از موارد تاسیسات مکانیکی ساختمان را برایتان توضیح میدهیم.

تاسیسات گازرسانی ساختمان

از مهمترین شاخه های تاسیسات مکانیکی ساختمان، تاسیسات گازرسانیست. این تاسیسات برای انتقال سوخت گازی و توزیع آن بین مصرف کنندگان به کار میرود. تاسیسات گازرسانی ساختمان را میتوان یکی از فرآیندهای بسیار مهم و ضروری در ساختمانهای مسکونی و غیر مسکونی دانست. در تاسیسات گازرسانی قوانین و مقررات طراحی و اجرا را شرکت گاز و سازمان نظام مهندسی تعیین میکنند. مسیر لوله‌ کشیها و انشعابات گاز در ساختمان باید بر اساس قوانین و مقررات این دو سازمان باشد. در همین راستا میبایست برای اجرای این تاسیسات تمامی قوانین و مقررات لازم را اجرا کرد تا مشکلی بابت این فرآیند پدیدار نشود.
شروع لوله کشی گاز در ساختمانها بعد از تکمیل مرحله دیوار چینی میباشد که این امر مبتنی بر طی مراحلی مانند تکمیل پرونده در سازمان نظام مهندسی، انتخاب پیمانکار شرکت گاز و … میباشد. در نتیجه یکی از موارد ابتدایی تاسیسات مکانیکی ساختمان، اجرای لوله کشی گاز نام دارد که هنگام شروع ساخت ساختمان، طرح و نقشه مسیر لوله ها و تجهیزات گازرسانی باید تهیه گردد. در منازل یا کارگاهها که از تاسیسات گازرسانی بهره میگیرند نباید سیستم برق و گاز با هم تداخل داشته باشند زیرا در صورت تداخل باعث آتش سوزی میگردد. محیطهای صنعتی و منازل قبل از اجرای تاسیسات گازرسانی حتما باید توسط مهندسین و کارشناسان مربوطه بازدید شوند. بازبینی در جهت اجرای بی عیب و نقص این سیستم و رعایت نکات ایمنی الزامیست.

تاسیسات بهداشتی ساختمان (آب و فاضلاب)

تاسیسات بهداشتی ساختمان از زیر گروههای تاسیسات مکانیکی ساختمان میباشد. این تاسیسات شامل سیستمهای لوله کشی و لوازم بهداشتی مورد نیاز برای توزیع آب مصرفی، جمع آوری و دفع فاضلاب، هواکش فاضلاب و دفع آب بارانست. به عبارتی دیگر به مجموعه ای از سیستمهای لوله های آب و لوازم بهداشتی برای جمع آوری و دفع فاضلاب، هواکشها، دفع آب باران و توزیع آب مصرفی (سرد و گرم) تاسیسات بهداشتی ساختمان میگویند. در واقع این تاسیسات کلیه امکانات بهداشتی و رفاهی برای سکونت ساکنین در ساختمان را فراهم میآورد. لوله کشی تاسیسات بهداشتی ساختمان به عنوان یکی از سیستمهای پایپینگ شناخته میشود.
به تاسیسات بهداشتی ساختمان تاسیسات آب و فاضلاب نیز میگویند. این تاسیسات وظیفه تامین آب مصرفی و دفع فاضلاب را در ساختمان بر عهده دارند. به طور کلی، سیستمهای تاسیسات بهداشتی ساختمان را میتوان به چهار بخش لوله توزیع آب مصرفی، لوله فاضلاب، لوله هواکش فاضلاب و لوله آب باران تقسیم‌ بندی کرد. استاندارد لوله هایی که برای دفع فاضلاب در این تاسیسات بکار میروند اهمیت زیادی دارد زیرا عدم کیفیت آنها باعث گرفتگی و پس زدن و یا حتی نشت فاضلاب میگردد.

تاسیسات حرارتی ساختمان (گرمایشی و سرمایشی)

این تاسیسات از دیگر زیر گروههای تاسیسات مکانیکی ساختمان میباشد. تاسیسات حرارتی ساختمان مجموعه ای از دستگاهها میباشند که جهت کنترل دما، رطوبت، بهبود کیفیت هوای داخل ساختمان بکار میروند. در ساختمانها از سیستمهای تاسیساتی گرمایشی و سرمایشی مختلفی استفاده میکنند که با توجه به نوع کاربری ساختمان، شرایط محیطی و شرایط اقتصادی، کارفرما اقدام به نصب و راه اندازی آن سیستم میکند. کیفیت هوای داخل منزل شما، بستگی زیادی به تاسیسات حرارتی ساختمان دارد. این تاسیسات را به اختصار سیستمهای HVAC هم مینامیم. تاسیسات حرارتی هر ساختمانی باید بتواند به دقت درجه حرارت محیط را در محدوده آسایش و متناسب با نیازهای ساکنین ثابت نگه دارد. در صورت نیاز مقدار رطوبت را نیز تنظیم و هوا را از آلودگیها فیلتر نماید. افراد در خانه و یا محل کار و فعالیتشان بدون وجود تاسیسات گرمایشی و سرمایشی نمیتوانند نقش خود را به خوبی ایفا کنند.
کولر آبی، کولر گازی، هوا ساز، فن کوئل، چیلر، داکت اسپلیت، بخاری، شومینه، آبگرمکن، پکیج، رادیاتور شوفاژ، دیگهای آبگرم و تجهیزات موتورخانه از انواع تجهیزات سرمایشی و گرمایشی ساختمانها هستند.

تاسیسات آتش نشانی ( اعلام و اطفاء حریق)

منظور از تاسیسات آتش نشانی در ساختمان کلیه اقداماتیست که برای مقابله با حریق صورت میگیرد. این اقدامات شامل اعلام وقوع آتش، خاموش کردن آتش، کنترل آتش و هدایت مسیر آتش میباشد. سیستم اعلام و اطفاء حریق اهمیت زیادی در حفظ جان و مال انسانها و حفاظت از محیط زیست دارد. به همین دلیل اجرای این سیستمها و انجام خدمات نصب و لوله کشی آنها باید توسط متخصصین حرفه ای انجام گردد. این سیستمها عملکرد ساکنین و آتش نشانها را در هنگام وقوع حریق راحت کرده و باعث میشوند عملیات کنترل حریق سریعتر انجام شود. در تاسیسات آتش نشانی اطفاء حریق به 3 روش صورت میگیرد:
1- سیستم آتش نشانی خشک
2- سیستم آتش نشانی تر
3- سیستم آتش نشانی ترکیبی (خشک و تر)

اجزاء سيستمهای اعلام و اطفاء حريق شامل: دتکتورها، فلاشرها، شستیها، آژیرها، پنل کنترل مرکزی، اسپرينکلرها، پمپ ها، لوله ها و اتصالات و تمامي فشار سنج ها و … میباشند. لازمست در راستای جلوگیری از خطرات احتمالی بصورت دوره ای این سیستمها توسط کارشناسان و بازرسان خبره کنترل و بازدید شوند. آنگاه خرابیها و تمام عیبهای موجود در سیستمها را برطرف کنند. تا خیال شما از بابت عملکرد صحیح و سریع این سیستمها در زمان آتش سوزیهای احتمالی راحت باشد.

تاسیسات استخر (استخر، سونا، جکوزی)

این تاسیسات به منظور تجهیز نمودن استخر، سونا و جکوزی برای ایجاد شرایط استاندارد و مطلوب به کار میروند. این تاسیسات شامل تجهیزاتی هستند که برای سیستم هیدرولیکی و گردش آب، تصفیه و گندزدایی آب، روشنایی استخر و گرمایش آب کارایی دارند. مثل: پمپ آب، شیرآلات، لوله های انتقال آب، دستگاه تصفیه آب و هوا، دستگاههای اندازه گیری و پایش مواد شیمیایی، دستگاه هیتر، دستگاه تزریق کلر و مواد شیمیایی و مخازن اسید، لامپها و چراغها و ... .
در تاسیسات استخر، آب از مسیر فیلترها و مراحل تصفیه عبور کرده و به داخل استخر برمیگردد. این بخش خصوصا در استخرهای عمومی بسیار مهمست.

تاسیسات آسانسور و پله برقی

آسانسور یا بالابر وسایلی هستند که برای جابجایی افراد و اجسام به صورت عمودی مورد استفاده قرار می‌گیرند. نصب آسانسور یکی از اولویتهای کارفرمایان و از مهمترین بخشها در تاسیسات مکانیکی ساختمان به شمار میآید. کاربری و نوع استفاده از آسانسور، تعداد طبقات ساختمان، میزان تحمل وزن و مهمتر از همه امنیت آسانسور برای جابجایی اشخاص و کالاها از عوامل کلیدی طراحی آسانسورست. برای ساخت و نصب هر آسانسور قطعاً در ابتدای امر، برنامه ریزی و سازماندهی مراحل طراحی و اجرا اهمیت بسیار زیادی دارد. نصابان آسانسور لازمست همیشه این مورد را مد نظر داشته باشند تا هم از نظر زمانی و هم از نظر اجرایی دچار مشکل نشوند. آسانسورهای پیشرفته امروزی از همان ایده قرقره قدیمی شکل گرفته‌ اند و در تاسیسات مکانیکی ساختمان و سازه‌ های بزرگ و کوچک از ساختمانهای مسکونی گرفته تا برجها بکار گرفته میشوند.

تاسیسات آبنما و فواره

از دیگر تاسیسات مکانیکی ساختمان میتوان به تاسیسات آبنما و فواره در ساختمانها اشاره نمود. آبنما و نصب آن در مکانهای مختلف باعث زیبایی و جذابیت محیط میشود و محل آرامش بخشی را ایجاد میکند که فرد از دیدن آن لذت میبرد. ایرانیان از قدیم در طراحی باغها و ساختمانهای خود، از المانهای طبیعی الهام میگرفتند. یکی از این المانهای طبیعی، استفاده از آبنما و آبشارست که از دیرباز از اجزای اصلی باغهای ایرانی بوده است. امروزه نیز میتوان با قرار دادن آبنما، آبشار و فواره در محوطه ساختمانها و ویلاها در کنار ایجاد محیطی توام با آرامش، زیبایی خیره کننده‌ ای نیز به فضای مورد نظر اضافه نمود.
تاسیسات آبنما و فواره از تجهیزات مناسب برای افزایش جذابیت و زیبایی بصری در ساختمان محسوب میشوند. در آبنماها علاوه بر جذابیتهای بصری جلوه های صوتی ایجاد شده توسط آب متحرک نیز باعث آرامش میشوند. مضاف بر اینها، آبنماها در تنظیم رطوبت هوای محیط پیرامون خود نقش برجسته ای ایفا مینمایند. تاسیسات آبنما مانند پمپ آب و تجهیزات گردش آب و محلهای تخلیه آب از مهمترین موارد در انتخاب آبنمای مناسب هستند. یکی از مهمترین اقدامات برای محافظت از آبنما، آب بندی و ایزوگام آنست که مانع آسیب رساندن رطوبت به تاسیسات داخلی آبنما به خصوص تجهیزات برقی میگردد.

تاسیسات تهویه مطبوع

تاسیسات تهویه مطبوع از دیگر تاسیسات مکانیکی ساختمان میباشند. این تاسیسات آسایش و رفاه و کیفیت هوای مطلوب را برای افراد و ساکنین فراهم میآورند. برای تهویه مطبوع هوای ساختمانها از سه روش طبیعی، مکانیکی و ترکیبی بهره میجوییم.

تهویه مطبوع طبیعی:

در این تهویه نیروهای طبیعی مثل باد هوای بیرون را از طریق دربها و پنجره ها و دریچه ها به داخل ساختمان و بالعکس میفرستند. میزان بکارگیری از تهویه هوای طبیعی وابسته به آب و هوای منطقه، رفتار اشخاص ساکن در ساختمان و نقشه ساخت ساختمانست.

تهویه مطبوع مکانیکی:

این تهویه از طریق فنها به وجود میآید. فنها به طور مستقیم میتوانند در دیوارها، پنجره ها و کانالهای هوا برای تامین هوای تازه و مطبوع نصب شوند. تهویه مکانیکی میتواند به طور کامل کنترل شود و با فیلتراسیون و سیستمهای تهویه مطبوع ترکیب شود. این سیستم نیز به آب و هوای منطقه بستگی دارد. در آب و هوای گرم و مرطوب از سیستم تهویه فشار مثبت استفاده میکنیم. در آب و هوای سرد نیز از سیستم تهویه فشار منفی کمک میگیریم.

تهویه مطبوع ترکیبی:

در این سیستم تهویه جهت تامین هوای مورد نیاز ساختمان از تهویه مطبوع طبیعی همراه با تهویه مطبوع مکانیکی بهره میبریم.

تاسیسات سیستمهای بخار

تاسیسات سیستمهای بخار از دیر هنگام در صنایع و تاسیسات مکانیکی ساختمان مورد استفاده قرار گرفته و هم اکنون نیز به عنوان یکی از بزرگترین و مهمترین سیستمهای انتقال انرژی مطرح میباشند. در کشور ما نیز در بسیاری از صنایع نظیر پتروشیمی ها، پالایشگاهها، نیروگاههای برق و همچنین در تاسیسات حرارتی و برودتی ساختمانها و سیستمهای بیمارستانی از بخار در سطح گسترده استفاده میشود. کاربرد گسترده این تاسیسات، لزوم طراحی سیستمهای بخار به بهترین شکل را اجتناب ناپذیر ساخته است.
از آنجاییکه سیستمهای بخار دارای شرایط کاری با حساسیت نسبتاً بالایی هستند عدم رعایت نکات مربوط به طراحی، تهیه تجهیزات مناسب، نصب، اجرا و عدم نگهداری صحیح میتواند مشکلاتی برای کاربران ایجاد کند. و از طرف دیگر کاهش چشمگیر اتلاف انرژی، کاهش آلودگی محیط زیست، افزایش راندمان عمومی و عمر سیستم، کاهش نیاز به تعمیرات و … از دیگر فواید اعمال مهندسی مناسب بر سیستمهای بخار میباشد. بویلرها و دیگهای بخار از جمله تجهیزات تاسیسات سیستمهای بخار به شمار میآیند.

در صورت نیاز به راهنمایی بیشتر با کارشناسان ایمن تیک تماس بگیرید.